Akademik Zlatko Bulić, pripada onim rijetkim naučnicima koji su svoj život posvetili nauci i naučnoj misli. Njegov dosadašnji životni i naučni put protkan je najvećim vrijednostima i dometima kojima jedan intelektualac teži da postigne, u borbi da se izgradi jedno bolje i pravednije društvo. A to je društvo u kome će se cijeniti intelektualne vrijednosti, društvo koje će priznati i uvažiti vaš rad, doprinos nauci ali i slobodnoj intelektuačnoj misli. Svjedoci smo da je u prethodnoj deceniji došlo do degaradacije naučnog rada u mnogim oblastima. Naučnici poput Zlatka Bulića, daju svoj doprinos duži niz decenija iza njega i (njih) stoje brojni stručni i naučni radovi. Pored toga on nije nikada poklekao na naučnim poljima. Mogu slobodno reći da i danas sa istim žarom i posvećenošću u Crnoj Gori, njegov rad je prepoznat u svim segmentima. Istorijsko iskustvo je pokazalo da je određeni broj intelektualaca u modernom dobu sklon autoritarnim, ponekad i totalitarnim političkim porecima i režimima. On nije nikada poklekao pred izazaovom koji se zove politika, čvrsto se i jasno držeći nauke kao jedine istinske vrijednosti svakog intelektualca. Uprkos brojnim klasifikacijama i nešto manje brojnim definicijama, različito orijentisane teorije intelektualaca dijele nekoliko zajedničkih elemenata. Prvi element predstavljaju znanje koje je priznato na akademskom i naučnom polju. Drugo, takvo priznanje obezbjejđuje intelektualcu poput Bulića specifičan autoritet koje njegovom radu daje veću težinu nego riječima drugih u javnoj sferi.
Akademik Zlatko Bulić, rođen je 16. marta 1962. godine u Žabljaku pod Durmitorom, đe je završio osnovnu školu, kao đak generacije. Srednju školu je upisao na svom rodnom Žabljaku a
završio u Titogradu 1980. godine. Školske 1981/1982. god. upisao se na Prirodno-matematički fakultet Univerziteta u Beogradu na odsjeku za Biologiju i grupi – Opšta Biologija, đe je i diplomirao, kao prvi u svojoj generaciji sa ocjenom 10 na smjeru „Čovjek i sredina“ 1. jula 1986. god. na temu iz biogeografije: „Karakteristike kanjonske doline rijeke Tare sa posebnim osvrtom na floru i vegetaciju“, kod prof. dr Milorada Jankovića, u to vrijeme vodećeg ekologa i fitogeografa u SFRJ. Bio je prvi student iz Crne Gore, koji je diplomirao na ovom smjeru. Postdiplomske studije upisao je na Prirodno-matematičkom fakultetu Univerziteta u Beogradu, Odsjeku za biologiju i smjeru „Ekologija biljaka“, položio sve ispite sa prosječnom ocjenom – 10 i pod rukovodstvom akademika Vladimira Stevanovića radio (5 godina) i završio 1994. godine magistarsku tezu pod naslovom „Flora i vegetacija kanjona rijeke Cijevne u Crnoj Gori“, koja je u to vrijeme predstavljala prvu ekološko-fitogeografsku studiju ovakve vrste u Crnoj Gori i jednu od rijetkih i u bivšoj Jugoslaviji. Godine 2005. upisao se na doktorske studije na Biološkom fakultetu Univerziteta u Beogradu i 2008. godine odbranio doktorsku disertaciju „Vaskularna flora kanjona i klisura rijeke Morače u Crnoj Gori“, pred komisijom akademik Vladimir Stevanović i univerzitetski profesori: Slobodan Jovanović i Dmitar Lakušić (Biološki fakultet Univerziteta u Beogradu) i Radiša Jančić (dekan Farmaceutskog fakulteta Univerziteta u Beogradu). Godine 2012. izabran je u naučno univerzitetsko zvanje docenta za oblast prirodne nauke.
Za vanrednog člana Dukljanske akademije nauka i umjetnosti u Podgorici izabran je 29. marta 2016. godine. Još tokom studija kao član Biološkog istraživačkog društva „Josif Pančić“ i aktivni planinar (PSD „Durmitor“), pokazao je interes za istraživački rad, u prvom redu za istraživanje vaskularne flore i vegetacije, kao i pojedinih elemenata faune (entomofauna i herpetofauna) uglavnom Crne Gore, Bosne i Hercegovine, Srbije, Hrvatske i Albanije.
Nakon zapošljenja u tadašnjem (prestižnom) Republičkom Zavodu za zaštitu prirode Crne Gore u Titogradu 15. juna 1987. god., botanička, prirodnjačka i ekološka istraživanja su postajala sve intenzivnija i sadržajnija. Radeći u Republičkom zavodu za zaštitu prirode Crne Gore na poslovima vezanim za istraživanje i zaštitu flore i vegetacije Crne Gore, formiranju i obogaćivanju herbarijuma Prirodnjačke zbirke Republičkog zavoda za zaštitu prirode (tj. sadašnjeg Prirodnjačkog muzeja Crne Gore), učestvovao sam u nizu značajnih i zanimljivih naučno-istraživačkih projekata, kao i istraživačkim projektima Zavoda (odeljenje za floru i vegetaciju) vezanim za zaštitu prirode u zaštićenim objektima prirode Crne Gore, kao i prirode uopšte a posebno biodiverziteta Crne Gore u cjelini. Osim toga tokom njegovog dosadašnjeg rada u Zavodu učestvovao je i u izradi većeg broja studija, elaborata, projektnih zadataka, izvještaja, informacija, mišljenja itd. vezanih za programe zaštite i projekciju dugoročne zaštite prirode Crne Gore, shodno Prostornom planu Republike, Prostornim planovima pojedinih opština, PPPPN za nacionalne parkova Crne Gore, PPPPN za Morsko dobro i td., od kojih su mnoge vezane za nacionalne parkove Crne Gore, kao i druge zaštićene i potencijalne objekte prirode za zaštitu. Kao značajan doprinos u popularizaciji zaštite prirode i prirodnih vrijednosti Crne Gore pomenućemo njegovu ulogu u pokretanju i realizaciji pojedinih naučno-popularnih TV emisija (Durmitor, kanjon Mrtvice, kanjon Cijevne, Univerzalnost i ugroženost NP „Durmitor“, Tara, kanjon Sušice, Durmitor 2, kanjon Morače, Kanjon Nevidio, Trnovačko jezero, Tivatska solila, Crna Gora –ekološka država, Crnogorske Prokletije, Regionalni park – park prirode „Piva”, Kamerom kroz Crnu Goru, Od talasa mora do vrhova Durmitora i dr.) u okviru serije RTV Crne Gore „Prirodna i kulturna baština Crne Gor“, ekoloških TV priloga u emisiji „Natura viva“ u kojima su popularizovane aktivnosti istraživačkih ekipa Zavoda i dr. sarađujućih institucija, ekoloških informacija i priloga u okviru stalne Radio – emisije „Ekologija“, izradi postera rijetkih i zaštićenih biljnih vrsta Crne Gore, kao i velikog broja članaka, prikaza i informacija u dnevnoj i nedjeljnoj štampi o prirodi, zaštiti životne sredine, održivom razvoju i ekološkoj problematici u Crnoj Gori i šire.
Takođe važno je naglasiti i Bulićevo angažovanje u radu eko škola, ekokurseva, eko klubova, eko i naučnih prirodnjačkih i planinarskih ekspedicija i dr., kao i u pružanju stručne pomoći učenicima osnovnih i srednjih škola, studentima i postdiplomcima oko stručne literature i diplomskih, seminarskih, specijalističkih radova ili pak magistarskih i doktorskih teza čija je tematika bila vezana za probleme biljnog svijeta Crne Gore, biodiverziteta uopšte, zaštićene objekte prirode ili pak pojedinačne prirodne karaktere i fenomene. Kao značajan doprinos poznavanju istorije botaničkih istraživanja u Crnoj Gori navodim i njegovo angažovanje u radu na Dopuni Bibliografije o flori i vegetaciji Crne Gore (1987-2012) zajedno sa akademikom Vukićem Pulevićem, đe su objavili dvije monografije 2004. i 2012. godine, kao i naučne publikacije o slivu rijeke Morače, NP „Durmitor“ i kanjonu rijeke Tare, Regionalnom parku „Piva”, zaštiti prirode u Crnoj Gori i dr.
Obavljao je i obavlja mnogobrojne značajne funkcije od koje ćemo navesti samo neke: Član je Dukljanske Akademije nauka i umjetnosti ( član predsjedništva i vd. predsjednika DANU), član je Odbora za proučavanje prirode i prirodnih bogatstava Crne Gore (1995) Crnogorske Akademije Nauka i Umjetnosti tj., sadašnjeg Odbora za floru i faunu CANU, kao i Odbora Crnogorske Akademije nauka i umjetnosti za biološke i hemijske nauke (2013), Matice Crnogorske, član Savjetodavnog odbora za osnivanje Agencije za zaštitu životne sredine Crne Gore, član je međunarodne botaničke asocijacije OPTIMA – za istraživanje mediteranske flore, član Naučnog savjeta JP „Nacionalni parkovi Crne Gore“, član Društva ekologa, biologa i mikološkog društva Crne Gore, društva biologa Srbije i Bosne i Hercegovine i dr. Bio je član Nacionalnog savjeta za održivi razvoj Crne Gore, član redakcionog odbora i glavni urednik Glasnika Republičkog Zavoda za zaštitu prirode Crne Gore, predśednik Upravnog odbora Nacionalnih parkova Crne Gore i Srbije – sekcija Europark federacije, član Savjeta Instituta za biologiju mora u Kotoru, član Upravnog odbora, sada Savjeta Prirodnjačkog muzeja Crne Gore i Regionalnog zavoda za zaštitu spomenika kulture u Kotoru, zamjenik predśednika UO u AD „Šumarstvio“ iz Podgorice, član Skupštine i Nadzornog odbora Turističke organizacije Podgorice, kao i više UO u okviru ekoturističkih NVO organizacija. Bio je član naučnih i organizacionih odbora na oko 20 međunarodnih i domaćih kongresa i naučnih skupova, a član sam više redakcija časopisa u Crnoj Gori i inostranstvu iz sfere ekologije, zaštite prirode, zaštite životne sredine, turizma i hotelijerstva, član Mitropolijskog savjeta CPC (2015) i Predsjednik Crkvene opštine Podgorica Crnogorske Pravoslavne Crkve (2015-2020).
Od 15. VI 1987. do 01. XII 1995. god. radio je u JU „Republičkom Zavodu za zaštitu
prirode Crne Gore“ u (Titogradu) – Podgorici, kao stručni saradnik, konzervator u sferi zaštite flore i vegetacije kao magistar bioloških nauka. Od 01. XII 1995. god. radio je u Prirodnjačkom muzeju Crne Gore kao jedini muzejski savjetnik iz sfere zaštite prirode u Crnoj Gori i magistar bioloških nauka, na radnom mjestu rukovodioca sektora za biologiju a bio je i zamjenik predsjednika Upravnog odbora. Od 01. 07. 1998. do 31. 05. 2012. godine bio je direktor Republičkog zavoda za
zaštitu prirode Crne Gore, a nakon 01. 06. 2012. godine radi kao savjetnik za ekologiju-botaniku u Agenciji za zaštitu životne sredine Crne Gore. Od školske 2012. godine radi i kao predavač i saradnik u nastavi na Studijskom programu za geografiju Filozofskog fakulteta Univerziteta Crne Gore na predmetima – Okeanografija, Biogeogrfija i Pejzaži u geografskoj sredini. Godine 2012. izabran je u naučno univerzitetsko zvanje docenta za oblast prirodne nauke a 2016. za vanrednog člana Dukljanske Akademije Nauka i Umjetnosti. Glavne oblasti njegovog stručnog i naučnog interesovanja su: zaštita prirode i zaštita prirodne i kulturne baštine i zaštita životne sredine, turistička valorizacija zaštićenih objekata prirode, geobotanika, biogeografija, horologija, fitocenologija, istoriografija botaničkih istraživanja u Crnoj Gori, ekološka edukacija, ljekovito i medonosno bilje i dr. iz kojih je do sada objavio preko 250 stručnih i naučnih radova, 12 knjiga, ekoloških priručnika i monografija kao autor ili koautor, oko 100 popularnih članaka, kao i preko 100 referata, saopštenja i postera na naučnim skupovima, kongresima, savjetovanjima i simpozijumima u Crnoj Gori (Podgorica, Budva, Tivat, Herceg Novi, Bijela, Žabljak, Kolašin, Cetinje, Plužine, Berane, Andrijevica, Plav, Ulcinj i dr.) i inostranstvu (Beograd, Zagreb, Ljubljana, Skoplje, Novi Sad, Sarajevo, Banja Luka, Istočno Sarajevo, Pale, Mostar, Bosanski Brod, Dimitrovgrad, Vlasina, Kopaonik, Niš, Ohrid, Bihać, Livno, Čitluk, Šćit, Skadar, Tirana, Priština, Peć, Beč, London, San Francisko i dr.)
Učestvovao je u izradi preko 70 studija i elaborata u kojima je u najvećem broju, osim učešća u izradi, bio koordinator istraživačkog tima ili rukovodilac projekta. Učestvovao je u oko
70 istraživačkih, stručnih i naučnih projekata i programa a u nekima je bio rukovodilac ili
koordinator stručnog i naučnog tima. Učestvovao je na preko 70 okruglih stolova, workshopova i konferencija u Crnoj Gori i inostranstvu sa uvodnim saopštenjem ili kao moderator, a imao je i oko 30 predavanja o zaštiti prirodne i kulturne baštine Crne Gore po pozivu u Crnoj Gori i okruženju (Albanija, Srbija, Makedonija, Bosna i Hercegovina, Hrvatska).
Akademik Zlatko Bulić, živi uglavnom na relaciji Podgorica-Cetinje a sada radi u Podgorici kao samostalni savjetnik- istraživač u Agenciji za zaštitu životne sredine Crne Gore od 01. VI 2012. godine. Godine 1998. bio je jedan od prvih direktora u Crnoj Gori (direktor JU „Republički zavod za zaštitu prirode Crne Gore“ iz Podgorice. Bio je potpisnik Apela za nezavisnu Crnu Goru (28. oktobar 2000. godine, DANU), zatim član Pokreta za nezavisnost Crne Gore. Potpisnik peticije za nezavisnu Crnu Goru iz 2005. godine, Potpisnik Dekleracije o nezavisnoj Crnoj Gori na Njegušima 2005. godine. Potpisnik peticije crnogorskih intelektualaca za uključenje Crne Gore u Nato alijansu (april 2017. godine.), predsjednik Odbora crkvene opštine Podgorica Crnogorske Pravoslavne Crkve od 2015 godine) i dr. Njegove publikacije, stručni i naučni radovi, naučno-popularni tekstovi odavno su prešli bibliografsku jedinicu koja broji više od stotinu.
Akademik Zlatko Bulić pripada onoj plejadi naučnika, intelektualaca, akademika a posebno biologa koji su zajedno sa Vukićem Pulevićem, Milosavom-Mišom Anđelićem i brojnim drugima čitav svoj život život posvetili nauci na najljepši mogući način. Njegova i (njihova) naučna misao dosegla je odavno domete koji su prešli sve Evropske nivoe nauke vinuvši ih u naučne visine dostojne poštovanja. Njegovo djelo i naučni rad predstavlja jaku snagu intelektualca koji je na najljepši način afirmisao nauku u Crnoj Gori.
Piše: Božidar Proročić, književnik i publicista
